Liczne ogrody zoologiczne prowadzą działalność edukacyjną i badawczą. Jednak cel wystawy sprawia, że wielu zastanawia się, jak etyczne jest trzymanie zwierząt w niewoli, aby mogły być podziwiane przez zwiedzających. Czy istnieje lepszy sposób na ochronę bioróżnorodności i edukację w zakresie jej poszanowania?
Dobrostan zwierząt w ogrodach zoologicznych
Czerpanie korzyści z życia zwierząt, odkładając na bok ich dobro, jest bardzo realnym ryzykiem w ogrodach zoologicznych na całym świecie. W rzeczywistości przepisy regulujące ogrody zoologiczne nie są takie same w każdym kraju. Dlatego przed wizytą w jakimkolwiek zoo należy być dobrze poinformowanym o tym, jakie gatunki są faktycznie chronione.
Może się zdarzyć, że zwierzęta znajdą się w przestrzeniach, które są zbyt małe jak na ich własne potrzeby. To oczywiście powoduje u nich duży stres. Ponadto zwierzęta nie zawsze otrzymują niezbędną opiekę.
Pytanie etyczne
Faktem jest, że ogrody zoologiczne są doskonałą reprezentacją antropocentrycznej wizji człowieka. Te zwierzęta wystawiane w ogrodach zoologicznych są w rzeczywistości postrzegane jako przedmioty. Jednak z drugiej strony równie ważna jest ochrona zagrożonych gatunków i prowadzenie badań nad światem zwierząt.
Różnice między ogrodami zoologicznymi, bioparkami i sanktuariami
Jak wspomniano, ogrody zoologiczne to konstrukcje wystawowe, które otaczają różne zwierzęta w wybiegach.
Coraz częściej jednak mówi się o bioparkach. Są to ogrody zoologiczne, które mają na celu zachowanie ochrony przechowywanych gatunków i prowadzą działalność badawczą.
W Europie bioparki należą do organizacji EAZA, Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów. Jej celem jest współpraca na rzecz ochrony gatunków i zapewnienia ich przetrwania jak najdłużej. Dlatego też wewnątrz bioparków prowadzona jest stała i intensywna działalność badawcza. Ma ona na celu ochronę życia zwierząt i odtworzenie zagrożonych gatunków. Jeśli z jednej strony wskazane jest odwiedzanie ogrodów zoologicznych, które są częścią EAZA, z drugiej strony zawsze pojawia się etyczna kwestia niewoli zwierząt.
Innym rozwiązaniem, uważanym za najbardziej etyczne, są sanktuaria zwierząt. Są to konstrukcje, w których przebywają zwierzęta, które z różnych przyczyn nie mogą żyć w naturze. Np. osobniki, które zbyt długo żyły w niewoli, uratowane z nielegalnego handlu lub cyrków. Sanktuaria opiekują się tymi zwierzętami i zapewniają naturalne obszary, na których zwierzęta mogą żyć w warunkach półwolności, często w pierwotnych miejscach gatunku. Ponadto w sanktuariach obecność ludzi jest bardzo ograniczona, aby nie stresować zwierząt.